Άρθρα

Τοποθεσία

Η Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιγιαλείας ευρίσκεται στην δεξιά όχθη του ποταμού Σελινούντα, κάτω από τους πρόποδες του όρους Κλωκός σε υψόμετρο 450 μ. και σε απόσταση 15 χιλιομέτρων νοτίως από την πόλη του Αιγίου. Ασφαλτοστρωμένος δρόμος που αρχίζει από την Κουλούρα Αιγίου, διασχίζει το χωριό Μαυρίκι (Βόβοδα) περνάει τη γέφυρα του Σελινούντα, ακολουθεί τη δεξιά όχθη του ποταμού και καταλήγει στην Ιερά Μονή. Ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας.

Όσιος Λεόντιος ο ιδρυτής της Μονής

Η ιστορία της Μονής αρχίζει με τον όσιο Λεόντιο που είναι ο ιδρυτής και κτήτορας της Μονής και στο όνομά του τιμάται το Παλαιομονάστηρο που είναι χτισμένο στην εσοχή ενός βράχου, μισή ώρα πάνω από την σημερινή Ιερά Μονή, όπου ευρίσκεται ο τάφος του Οσίου. Από τα κείμενα πληροφορούμαστε ότι ο Λέων (κοσμικό όνομα του Οσίου) γεννήθηκε στη Μονεμβασιά το έτος 1377 και είχε συγγένεια με την αυτοκρατορική οικογένεια των Παλαιολόγων. Οι γονείς του Ανδρέας Μαμωνάς και Θεοδώρα ήταν άνθρωποι "επιφανείς και θεοφιλείς". O αυτοκράτορας Ανδρόνικος Δ΄Παλαιολόγος (1376-1379) διόρισε τον πατέρα του Οσίου, Ανδρέα, διοικητή όλης της Πελοποννήσου. Η δε μητέρα του Θεοδώρα ήταν κόρη του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Παλαιολόγου. Ο Όσιος έλαβε εξαιρετική ανατροφή, τις δε ανώτερες σπουδές του πραγματοποίησε στην Κωνσταντινούπολη. Μετά το θάνατο του πατέρα του επέστρεψε στη γενέτειρά του, παντρεύτηκε και απέκτησε τρία παιδιά. Η μητέρα του Θεοδώρα μετά το γάμο του υιού της ενδύθηκε το μοναχικό σχήμα και κατά την παράδοση, μετέβη στην αριστερή όχθη του ποταμού Σελινούντα, απέναντι από το σημερινό μοναστήρι των Ταξιαρχών, όπου ίδρυσε γυναικεία Μονή της Παναγίας της "Ελπίδας των Απελπισμένων", γνωστή σήμερα ως Μονή Πεπελενίτσης, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής της.

Ο βαθύς πόθος του να αφιερωθεί στο Χριστό τον οδήγησε στο να αφήσει την οικογένειά του και να εκπληρώσει την επιθυμία του να γίνει μοναχός. Για το σκοπό αυτό μετέβη στο Άγιο Όρος όπου παρέμεινε για μια δεκαετία και μετά απεσύρθη σ ένα σπήλαιο του βουνού Κλωκός όπου ασκήτευσε. Η είδηση μετά από χρόνια διαδόθηκε σε ολόκληρη την περιοχή και πλήθος κόσμου συνέρρεε στο ασκητήριό του για να λάβει πνευματική στήριξη και ευλογία από τον Όσιο. Ο Όσιος κατόρθωσε να συνενώσει ασκητές όπου διέμεναν από τον 11ο αι. στα πλησιόχωρα επτά σπηλαιώδη ασκητήρια που ήταν διάσπαρτα στη βορεινή πλαγιά του Κλωκού "

Ἡ Ἱερά Μονή τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν κτισθείσα διά τῆς συνδρομῆς τῶν χριστιανῶν καί ἑπτά ἀσκητηρίων, ἅτινα κεῖνται σποράδην πέριξ αὐτῆς καί ὀνομαζομένη, τοῦ Γέροντος Κλωκοῦ (Οσίου Λεοντίου), Ἁγίου Θεοδώρου, Ἁγίου Νικολάου, Ἁγίου Ἀντωνίου, Χρυσοσπηλαίου, Ἁγίας Σωτῆρος καί αὐτοῦ τούτου τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαήλ ὑπό εὑρυτέρου σπηλαίου ἐπί βράχου καί τιμωμένη μέ τό αὐτό ὄνομα τοῦ Ταξιάρχου Μιχαήλ". Την πληροφορία αυτή δίδει χειρόγραφος κώδικας των Γενικών Αρχείων του Κράτους τον οποίο έφερε στο φως της δημοσιότητας η Καθηγήτρια του Ιονίου Πανεπιστημίου Ελένη Αγγελομάτη Τσουγκαράκη. Το κείμενο του κώδικα αυτού δίδει πληροφορίες για την αρχή της Μονής του Γέροντα στον Κλωκό και φέρει τον τίτλο "Συνοπτική Ιστορία της κατά την Αιγιάλειαν Ιεράς μονής των Ταξιαρχών". Χρονολογείται το 1853 και υπογράφεται από τον μοναχό της Μονής Ιωσήφ Ταξιαρχίτη[6]. Η κοίμηση του Οσίου Λεοντίου τοποθετείται στις δύο πρώτες δεκαετίες του 15ου αι. και η μνήμη του τιμάται στις 11 Δεκεμβρίου.

Το παλαιομονάστηρο

Η ίδρυσή του τοποθετείται στις πρώτες δεκαετίες του 15ου αι. από τον όσιο Λεόντιο λόγω της αύξησης των μοναχών και τη χορήγηση δωρεών από τους κατοίκους της περιοχής. Στη Μονή, οι δεσπότες της Πελοποννήσου Θωμάς και Δημήτριος, συνάρχοντες από το 1448 έως το 1460, ενίσχυσαν οικονομικά τη Μονή παραχωρώντας κτήματα, οικοδομώντας εκ θεμελίων οικοδομήματα και δωρίζοντας πολύτιμα ιερά κειμήλια με σπουδαιότερα τα Άχραντα Πάθη του Κυρίου, τα οποία μετέφεραν από την Κωσνσταντινούπολη: "Βασιλεῖς οἱ αύτάδελφοι ὁ τε Θωμᾶς καί Δημήτριος τήν ἀρετήν τοῦ ἀνδρός (Ὁσίου Λεοντίου)ὑπεραγασθέντες, καί σέβας αὐτῷ ἀπονέμοντες, ἱερόν σηκόν, ἐνᾧ ἦν τῷ Ἀρχιστρατήγῳ Μιχαήλ, ἐξ αὐτοῦ, ἀνεδείμαντο, καί ἄλλα πλεῖστα, μέγιστα καταγώγια, ἐξ αὐτῶν κρηπίδων περιπυργώσαντες, οὗ πρός ἁγιασμόν, καί μέρη τῶν Ἁγίων Παθῶν τοῦ Σωτῆρος ...ἅ ἔφερον, τῇ ἱερᾷ Τραπέζῃ ἐπιτίθενται". Την ίδια περίοδο παραχωρήθηκαν στη Μονή προνόμια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακή. Αυτό αποδεικνύεται από το σχετικό σημείωμα που υπάρχει στο φύλλο 319r του Codex Vaticanus Graecus του 1755: "αὔτη ἡ θεία καί ἱερά βίβλος τοῦ ἐνἁγίοις π(ατ)ρ(ός) ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ θεολόγου/ὑπάρχ(ει) τῆς θείας καί ἱερᾶς βασιλικῆς καί π(ατ)ριαρχικῆς μονῆς τοῦ παμμεγίστου ταξιάρχου/ τῆς ἐπικεκλημένης τοῦ Γέροντος· καί ὅστις βουληθῆ ταύτην ἐκεῖθεν ἐξαλλῶσαι/ἔστω ἀφορισμένος παρά θεοῦ παντοκράτωρος, ἐν τε τῶν νῦν αἰῶνι καί ἐν τῷ μέλλοντι". Επίσης ο Ηγούμενος της Μονής έφερε τα "ἡγουμενικά παράσημα", μανδύα, ράβδο και επανωκαλύμαυχο. Κτήσεις της Μονής και προνόμια απαλλαγής του από φόρους αναγνωρίστηκαν από τους Τούρκους, όπως προκύπτει από το κατάστιχο των Αρχείων της Κωνσταντινουπόλεως των ετών 1461- 1463.

Σήμερα το Παλαιομονάστηρο είναι κατεστραμμένο καθώς ο εξωτερικός περίβολος έχει σχεδόν καταπέσει κατά το μεγαλύτερο μέρος του. Σώζεται ο πύργος της εισόδου και στο τείχος της διακρίνεται αψίδα με δύο κομψές κολώνες. Λίγο παραπάνω υπάρχει μαρμάρινο ανάγλυφο με παράσταση αμνού που εικονίζεται από δεξιά να προχωρεί εμπρός στρέφοντας το κεφάλι του προς τα πίσω. Φέρει διπλό σταυρό. Εισερχόμενος στο χώρο της Μονής ο επισκέπτης συναντά το Καθολικό, τον κυρίως Ναό, κτισμένο στη μέση της μεγάλης ανοικτής σπηλιάς του απόκρημνου βράχου. Είναι αφιερωμένο στον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Χωρίζεται με πεσσούς σε τρία κλίτη και είναι θολοσκεπές. Το ιερό βήμα έχει τρεις ημικυκλικές κόγχες, την πρόθεση, το ιερό βήμα με την αγία Τράπεζα και το διακονικό. Ο Ναός είναι πλήρης από τοιχογραφίες του 16ου αι. καταστραμμένες από πυρκαγιά και προσφάτως συντηρημένες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας. Ο Ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ εφάπτεται δεξιά, στη νότια πλευρά του με μονόχωρο παρεκκλήσιο με τρούλο, αφιερωμένο στον όσιο Λεόντιο. Ἐχει αγιογραφικό διάκοσμο που χρονολογείται την Παλαιολόγεια εποχή , οι οποίες υποδηλώνουν ότι αρχικά ήταν αφιερωμένο στη Θεοτόκο.

Αριστερά του Καθολικού, στη βόρεια πλευρά, σε χαμηλότερο επίπεδο, μέσα σε μικρή κοιλότητα του βράχου, υπάρχει ένα ακόμα ναύδριο με τοιχογραφίες. Η πέτρινη σκάλα του 1810 με τα 51 σκαλοπάτια, που κτίστηκε με έξοδα του Δανιήλ Πατρέως , οδηγεί στην σκήτη και στον τάφο του Οσίου καθώς και σε ένα παρεκκλήσι που έχει κτιστεί για τον όσιο. Σε τοίχος πάνω από το παρεκκλήσι είναι εμφανής σταυρός σε πέτρινο πλαίσιο με χρονολογία δυσανάγνωστη. ένας μικρός εξώστης θυμίζει αρχιτεκτονική των αρχοντικών του Μυστρά. Ο εξώστης, η αψίδα, το ανάγλυφο του αμνού, ο τρούλος του παρεκκλησίου κτίστηκαν την εποχή των Παλαιολόγων. Η Μονή, σύμφωνα με τον κώδικα 282 της Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους, κάηκε στις 15 Αυγούστου του 1500. 

Τα αίτια του εμπρησμού οφείλονται στους Τούρκους λόγω των συγκρούσεών τους με τους Βενετούς της περιοχής. Την ανακαίνιση της Μονής ανέλαβαν τα μετόχιά της και κυρίως ο σύμβουλος του Σουλτάνου Σελήμ Α΄, ο Ιωάννης Τσερνοτάμπεης, μία σημαντική προσωπικότητα της εποχής εκείνης. Η ανακαίνιση πρέπει να ολοκληρώθηκε μέχρι το 1531 καθώς όταν ο Τσερνοτάμπεης πέθανε στις 15 Μαρτίου 1531 στην Κόρινθο, μεταφέρθηκε και ετάφη στην Μονή. Παρά τις λεηλασίες και τις καταστροφές που υπέστη το Παλαιομονάστηρο, διατηρήθηκε μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 17ου αι. όπου καταστράφηκε πάλι από πυρκαγιά, επί Πατριάρχου Κυρίλλου Λουκάρεως του Α΄ (1621-1638), η οποία προήλθε από Τούρκους ή Αλβανούς. Την πληροφορία αυτή αντλούμε από σιγίλιο του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου του Ε΄, το οποίο χρονολογείται το 1749 και αναφέρει ότι "πεπλουτικός τό πρῶτον τήν σταυροπηγιακήν κλῆσιν καί ἐλευθερίαν γράμματι πατριαρχικῷ ἐκδοθέντι ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ἀοιδίμου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κυρ Κυρίλλου τοῦ παλαιοῦ, ὅτε καί πυρίκαυστον γεγονός δι' ἐπηρείας τοῦ μισοκάλου καί ἐξαφανισθέν ἄρδην, οἱ ἐν αὐτῷ ἀσκούμενοι πατέρες ἀνήγειραν καί ἀνωκοδόμησαν αὐτό, καί εἰς ἥν ὁρᾶται κατάστασιν... ". Μετά την καταστροφή της Μονής οι μοναχοί εγκαταστάθηκαν σε πλησιόχωρα ασκητήρια και μετόχια. Για να επισκευάσουν τη Μονή ζήτησαν τη συνδρομή αρχόντων, αρχιερέων και των πιστών της περιοχής. Στην ανοικοδόμησή της συνέβαλαν οι προύχοντες της Πάτρας και του Αιγίου, πλούσιοι από την Κωνσταντινούπολη και κυρίως ο Παλαιών Πατρών Θεοφάνης ο Α΄ που ονομάστηκε νέος κτήτορας της Μονής...............................Συνεχίστε την ανάγνωση στο: el.wikipedia.org

Καθ' όλη την ημέρα εκτός 13.00-17.00 κατά το Θερινό ωράριο.

• Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Αιγιάλειας & Τουριστικός οδηγός Δήμου Αιγιαλείας : (www.discoveraigialeia.gr)
• el.wikipedia.org