Άρθρα

Με την Ιερά Μονή Γηροκομείου συνδέεται αφενός η μάχη του Γηροκομείου η οποία λέγεται και μάχη του Σαραβαλίου, καθώς στο τελευταίο χωριό είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Τα ξημερώματα της 9ης Μαρτίου 1822, οι 12.000 Τούρκοι ιππείς και πεζοί ξεχύθηκαν από το κάστρο των Πατρών και σάρωσαν τις ελληνικές αντιστάσεις, απομένοντας σε ελληνικά χέρια μόνο η μονή Γηροκομείου και ο κοντινός σε αυτήν ληνός του Σαϊτ αγά που βρισκόταν εκεί που ήταν εγκατεστημένο μέχρι πρόσφατα, το νοσοκομείο νοσημάτων θώρακος. Εκεί στο ληνό αμύνθηκαν με επιτυχία στις τουρκικές επιθέσεις ο Γενναίος Κολοκοτρώνης (γιος του θρυλικού γέρου του Μωριά) και άλλοι κυρίως Αρκάδες και Ηλείοι πολεμιστές έναντι 3.000 Τούρκων, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να μην καταλάβουν ούτε τον ληνό, αλλά ούτε και την κοντινή μονή Γηροκομείου. Με την ίδια μάχη του Γηροκομείου αφετέρου συνδέεται και το παλιό χωριό Παλαιόπυργος, το οποίο μνημονεύεται από το 1770 και βρισκόταν στην πεδιάδα στο δρόμο αριστερά με κατεύθυνση το Σαραβάλι.

Στον εκεί πύργο (δεν σώζεται πλέον) οχυρώθηκαν Καλαβρυτινοί και Κυπαρίσσιοι αγωνιστές καθώς και Αχαιοί υπό τον Ευάγγελο Κουμανιώτη. Οι Τούρκοι απέτυχαν να εκπορθήσουν τον Παλαιόπυργο και από εκεί άρχισε η ελληνική αντεπίθεση, η οποία είχε τη σφραγίδα του μεγάλου Θ. Κολοκοτρώνη. Στη μάχη του Γηροκομείου διακρίθηκαν επίσης οι : Δημήτριος Νενέκος, Ζουμπατιώτης οπλαρχηγός και ο Νικόλαος Πετμεζάς, γόνος της γνωστής οικογένειας από τα Σουδενά Καλαβρύτων.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (Ιστορικό πρόσωπο) μετά την άλωση της Τριπολιτσάς, ξεκίνησε να έλθει στην Πάτρα. Οι πολιτικοί όμως ματαίωσαν τα σχέδια του, διότι οι οπλαρχηγοί της Αχαΐας, φοβόντουσαν ενδόμυχα ότι θα έλυνε αμέσως την πολιορκία της πόλης και θα έπαιρνε αυτός τα λάφυρα, ενώ όπως διακήρυσσαν, μπορούσαν μόνοι τους να πολεμήσουν και να κυριεύσουν τα φρούρια. Τελικά εκστράτευσε για την Πάτρα το Φεβρουάριο 1822 και ανέλαβε την αρχηγία της πολιορκίας, επειδή η κυβέρνηση φοβήθηκε ότι ήταν πιθανό οι Τούρκοι να προχωρήσουν προς τα μεσόγεια της Πελοποννήσου και στις παράλιες γειτονικές επαρχίες. Την 1η Μαρτίου έφθασε στην Πάτρα και μαζί με οπλαρχηγούς της περιοχής και από άλλα γειτονικά μέρη (Ανδρ. Ζαίμη, Πλαπούτα, Κων. Πετιμεζά, Ανδρ. Λόντο κ.α.) και με το γιό του Γενναίο Κολοκοτρώνη, κατατρόπωσαν τους Τούρκους στη μάχη του Γηροκομείου στις 9 Μαρτίου 1822.

Οι απώλειες των Τούρκων, στη μάχη του Γηροκομείου, ήταν 250 νεκροί και η επιτυχία οφείλεται στην υποδειγματική τάξη και την αυστηρότητα του Γέρου του Μωριά. Δικαιολογημένα έχει καταταταχθεί , στην ιστορική συνείδηση του ‘Έθνους, ως ο αδιαμφισβήτητος δημιουργός του έπους του 21.