Άρθρα

Η Ζουμπάτα είναι ορεινός οικισμός του χωριού Μοίρα, στα 950 μέτρα υψόμετρο, στο Παναχαϊκό όρος. Από το 1830 οι αρβανίτες κτηνοτρόφοι της ορεινής Ζουμπάτας άρχισαν να κατεβαίνουν στα πεδινά χωριά της Αχαγιάς ιδρύοντας εκεί οικισμούς, όπως το Γκέρμπεσι, τη Μέρτεζα, το Κράλι, τα Χαρμπιλαίικα και άλλους, στους οποίους ξεχείμαζαν τα ζωντανά τους. Το όνομα ερμηνεύεται από τον μεγάλο ιστορικό των Πατρών Κ. Τριανταφύλλου από το τζουμπάτας που είναι ο σωματοφύλακας. Από την ορεινή Ζουμπάτα περνούσε ένας από τους ημιονικούς δρόμους προς τη μονή Μακελλαριάς και τα Καλαβρυτοχώρια.

Κάτοικοι του χωριού συνόδευαν ως σωματοφύλακες τους ταξιδιώτες προς την αχαϊκή ενδοχώρα, μια και η πορεία ήταν πολύ επικίνδυνη λόγω των πυκνών δασών αλλά και των ληστών. Κατά τα χρόνια των Παλαιολόγων (1380-1400) κατοίκησαν στη Ζουμπάτα και στα γύρω χωριά Μαζαράκι, Βεταίικα αρβανιτόφωνοι χριστιανικοί πληθυσμοί, ενώ κατά την Τουρκοκρατία πολλοί Ζουμπατιώτες διακρίθηκαν ως κλέφτες.

Κορυφαίος Ζουμπατιώτης αναδείχθηκε ο μητροπολίτης Δέρκων Γρηγόριος (Ιστορικό πρόσωπο), ο οποίος γεννήθηκε περί το 1750 στη Ζουμπάτα. Οι Τούρκοι θαυμάζοντας τόσο τις μεγάλες ικανότητες όσο και την εξυπνάδα του, τον αποκαλούσαν Μόραλι – Σεϊτάν : Πελοποννήσιος Σατανάς. Έζησε ως μοναχός στη μονή Αγίου Αθανασίου (βρίσκεται στο Φίλια Καλαβρύτων) και στη μονή Ταξιαρχών στο Αίγιο.

Μόλις 27 ετών, το 1777 έγινε μητροπολίτης Λακεδαίμονος αναπτύσσοντας μεγάλη δράση. Το ίδιο συνέβη όταν υπηρετούσε στη μητρόπολη Βιδύνης στη Βουλγαρία. Από το 1801-1821 διετέλεσε μητροπολίτης Δέρκων, μικρή πόλη της Κωνσταντινούπολης, ενώ μυήθηκε από τους πρώτους στη Φιλική Εταιρεία.

Τελικά στις 3 Ιουνίου 1821 ο λαμπρός ιεράρχης Γρηγόριος Δέρκων απαγχονίστηκε αφού ευλόγησε πρώτα την θηλιά της κρεμάλας του μαζί με τους μητροπολίτες Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, Τυρνόβου Ιωαννίκιο, Αδριανουπόλεως Δωρόθεο. Στη γενέτειρά του έχει ήδη κατασκευαστεί από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μοίρα Πατρών ¨Η Θάνα¨ και την Ιερά Μητρόπολη Πατρών, προτομή του Γρηγορίου.

Τον Ιούλιο του 2021 η Εκκλησία της Ελλάδος, κατόπιν απόφασης της Ιεράς Συνόδου αποφάσισε την Αγιοκατάταξη του αοίδιμου εθνομάρτυρος Γρηγορίου, Μητροπολίτη Δέρκων.