Η πρόταση αφορά τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση μέσω της παρουσίασης και της ανάδειξης ενός σημαντικού γεγονότος της περιοχής συνυφασμένου με τον στόχο της πρόσκλησης. Κεντρικός πυρήνας της εκδήλωσης είναι η ανάδειξη της περίφημης μάχης της Καλβρούζας που έλαβε χώρα την 29 Δεκέμβριου 1824 στην θέση πουρί της Καλβρούζας υπό την καθοδήγηση του στρατηγού Δημοτσέλιου και η διασύνδεση της με την απελευθέρωση της περιοχής. Συγκεκριμένα ανεγέρθηκε Μνημείο σε αναμνηση της Ηρωικής Μάχης στη θέση Πουρί. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν παρουσία του Αντιπεριφερειάρχη του Προέδρου της Κοινότητας κ. Καλαβρουζιώτη Νικολάου του Προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Κάκκου Γεωργίου και πλήθους πολιτών.
Δόξα και Τιμή στον Οπλαρχηγό Δήμο Τσέλιο και 20 ηρωικούς μαχητές του που κατάφεραν περήφανη νίκη στην μάχη της Καλαβρούζας απέναντι σε 600 Τούρκους την 29-12-1824 στη θέση Πουρί.
Η ΘΡΥΛΙΚΗ ΜΑΧΗ – ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΒΡΟΥΖΑΣ
Για το τι συνέβη κατά τα βαθιά ξημερώματα της 29ης Δεκεμβρίου 1824 στη Βενετικιώτικη Καλαβρούζα, καλλιότερα να μας τα πει ο ίδιος ο ήρωας εκείνης της βραδυάς. Ο στρατηγός Δημοτσέλιος.
Προτού όμως φθάσουμε σ΄ εκείνο το ηρωικό βράδυ, θα καταθέσουμε πρώτα μια επιστολή του Δημοτσέλιου, την οποία απέστειλε λίγες μέρες πριν, από τη Γαβρολίμνη και συγκεκριμένα την 23η Δεκεμβρίου 1824 προς την Τριμελή Ενεργητική Επιτροπή (στην ουσία προς τον Μαυροκορδάτο). Ο Μαυροκορδάτος του είχε δώσει οδηγία να λάβει τροφές για τρεις μέρες και να περάσει στο Βενέτικο και…..<<να εκβάλης εκείθεν τον χιλίαρχον Ζαγκανάν και να μείνης εκεί ακολουθών τα οδηγίας αι οποίαι ήθελον σας δοθή>>.
Γράφει από τη Γαβρολίμνη ο Στρατηγός Δημοτσέλιος:
<<Εγενέστατοι Κύριοι, ασπάζομαι σας αδελφικώς.
Σας ειδοποιώ, απερνώντας εις το ποτάμι, εις ολίγον διάστημα ήταν μερικά καλύβια και αποφάσισα να πάγω εκεί να ξενυχτήσω, και εκεί είχε έλθει ο Ζαγκανάς. Μή γνωρίζοντας με, εστάθη εναντίον μου με άλλον τρόπον, και αφού εγνώρισε τον άνδρα ή γυναίκα, αμέσως εκατέβη μόνος του ο Ζαγκανάς και αναταμωθήκαμεν, λέγοντας όλα εκείνα όπου έκαναν χρείαν, διαβάζοντας και την διαταγήν. Μου αποκρίθη λέγοντας ότι πώς με στέλλει εις τον στρατηγό Μακρή και καθώς του αποκρίθη έτζι ακολουθεί.
Εις ετούτο εγνώρισα ότι πολλά εναντίον είναι της Διοικήσεως και κακούς σκοπούς έχει δια το Βιλαγέτι. Όθεν μου λέγει και τούτο ύστερα, ότι <<ομπροστά όπού θα πάς είναι στρατιώτες μου και θα βρείς αντίστασι>>. <<Εγώ>> του λέγω εγώ, <<θα πάγω καθώς είμαι προσταγμένος και όποιος θέλει, άς μεταχιρισθεί αυτόν (τον) τρόπον >>.
Και απερνώντας μέσα εις το Βιλαγέτι ερχόμενος εις μίαν στάνη όπού ήταν μερικά καλύβια, ονομαζομένη η τοποθεσία αυτή Αηδόνι, ηύρα δυο αξιωματικούς στρατιώτες και πατριώτες, οι οποίοι με δέχθησαν με όλην την αγάπη, τους οποίους τους αποφάσισα και πάν εις την Εκλαμπρότη του να του γειπούν τα όσα ηκολούθησε και ακολουθάγει ο Ζαγκανάς εναντίον της.
Ο Ζαγκανάς με το απερασμά του δια τα αυτού πήρε εις κάθε στάνη από πέντε και έξι σφαχτά, τα οποία τα έρριξε εις πολλά μέρη δια το όνομά του και ο΄τι άλλο ημπόρεσε. Πλην κακούς σκοπούς του εγνώρισα εις την ιδέαν του. Όμως ελπίζω με του Θεού την δύναμιν και με της Διοικήσεως θέλει λάβει το πρεπούμενον του και με δεύτερον θέλει σας χαροποιώ καλλιότερα. Εγώ απερνώ δια το σύνορον, όπου και ο εχθρός βγήκε έξω μήπως και κάμω το χρέος μου, επειδή και είναι ξένοιαστος. Και μένω με αδελφική αγάπη>>
Υ.Γ. Τα μουλάρια τα επήρα ως εδώ, επειδή δεν εύρα άλογα. Και ό΄τι γνωρίζετε, πληρώστε τους.
Τή 23 Δεκεμβρίου 1824 Εις τας προσταγάς σας αδελφός σας
Γαβρολίμνη Δημοτζέλιος
Αφού έκανε το χρέος του (σύλληψη Ζαγκανά) ο Δημοτσέλιος κίνησε για τη Ναύπακτο. Όμως, η ιστορία τού επιφύλαξε λαμπρή σελίδα στις κορφοραχούλες της Καλαβρούζας. Γράφει ο ίδιος για το συμβάν της 29ης Δεκεμβρίου 1824.
<<Προς τον Εκλαμπρότατον Πρίγκηπα Α.Μαυροκορδάτον
Εκλαμπρότατε σε προσκυνώ.
Το απερασμένον Σάββατον αναχώρησαν τριανταπέντε στρατιώτες με τον ανιψιλον μου Νικολό και τους έστειλε εις τον Γαλατά δια να φυλάγουν εκείνο το πόστο δια τον εχθρόν. Ομοίως αποφάσισα και άλλον Αξιωματικόν μου Ανδρέαν Στούπα με άλλους τριάνταπέντε στρατιώτες και πάγει να σταθεή εις την Κακήν Σκάλαν να ακολουθή το μέρος. Ομοίως και άλλον αξιωματικόν μου Νικολόν Μπαμνιώτη με άλλους τριαντατέσσερες στρατιώτες και πήγε εις άλλο μέρος, το όμοιον και αυτός. Ομοίως και άλλον αξιωματικόν μου με άλλους είκοσι και πήγε εις τον Αγραπιδόκαμπον.
Ενώ ο κόσμος εδώ είναι ρέμπελος και τρυπωμένος μέσα εις τους λόγγους και δεν μας βαστάγει πουθενά όλους, και το άλλο από ζαγερέ πολλά δύσκολα είναι εδώ.
Εγώ με δεκαπέντε στρατιώτες ήλθα εις την ΚΑΛΑΒΡΟΥΖΑ διά να συναχθεί όλο το βιλαγέτι οπού τους είχα γράψει δια να κάμωμεν κάθε οικονομίαν διά τούς στρατιώτας. Ομοίως και δια τον εχθρόν. Και την Δευτέραν το πορνό , μας ξημερώθησαν εις τον ύπνον έως εξακόσιοι Τούρκοι από το Κάστρον και επιαστήκαμεν μπόλεμον πολλά καλά, και την ίδια στιγμήν ελάλησε η τουρμπέτα και επήρα και το μπαεράκι και τα ίσια απάνω τους. Ήταν και μερικοί επαρχιώτες όλοι όλοι είκοσι ήμεσθεν. Έφθασε και ο αξιωματικός μου Νικολός Μπαμνιώτης με του 34 στρατιώτες οπού ήταν αλάργα από ημάς έως μία ώρα, και τούς επήραμε κυνηγώντας έως δύο ώρες δρόμο.
Μού εβαρέθη και ένας αξιωματικός μου Καργιάννης Μαγουλιανής είς το αυτί. Ομοίως και ένας ντόπιος, εις τον τόπον και τού πήραν το κεφάλι, τον οποίον τον πλάωσαν έξαφνα μέσα εις το καλύβι. Ήτον και μερικοί άλλοι, οι οποίοι, ο Θεός τους εγλύτωσεν. Εβαρέθησαν και πολλοί από τους εχθρούς, τους οποίους τους επήραν, ενώ ήταν πολλοί καβάλα. Εις τούτο βέβαια προδοσιά ήταν οπού ήλθαν τόσου πεζούρα και καβάλα και με ντουμπλέκια, μα η θεία δύναμις εβοήθησε και έλαβον εκείνο οπού τους έπρεπε και ας ήμουν και με είκοσι. Εις τούτο σου είναι γνωστόν οπού δεν εντροπιάζω εκεί όπου να είμαι.
Μόνον το ογληγορώτερον να με προφθάσετε με ζαγερέν, ότι εδώ κλωνί δεκατιά δεν είναι και ο κόσμος ρέμπελος και με την οκά το αγοράζει από Μεσολόγγι. Είς τούτο σήμερα παντήρομεν από ζαγερέν και να γενή οικονομία μια ώρα μπρίτερα να μας σταλθή, επειδή και ο εχθρός είναι στο προσκέφαλό μας και τους στρατιώτες μου τους έχω σκόρπιους και δεν ηξέρω και εις στο στερνό τι με ακολουθεί και σκλαβώνεται και ο κόσμος, και ως την ώρα δεν εσυνάχθησαν και οι επαρχιώτες να γνωρίσω τη γνώμη τους.
Εγώ, Εκλαμπρότατε, ετούτο γνωρίζω οπού είναι το καλόν, το να γενή οικονομία διά τροφήν και να πιάσω και πόστα με όλο το σώμα μου, εκεί όπου να είναι ανάγκη, δια να πάρη μέτρα, και ο εχθρός, και εγώ να είμαι δυνατός, οπού αν ματαέλθη ο εχθρός, να λάβη το πρεπούμενο διαφορετικώτερα από το σημερινόν. Και προσκυνώντας μένω με όλο το βαθύτατον σέβας.
Τή 29 Δεκεμβρίου 1824 Ο Δούλος σας διά πάντα και είς
Καλαβρούζα είς μέρος ώρα 6 τας προσταγάς σας
(Υ.Γ.) Ό παρών Γούργαρης οπού φέρει το παρόν έπεσε μέσα είς τους Τούρκους και έκανε το χρέος του, και ως πτωχός και γυμνός να βγούν τα τζαρούχια του και να ντυθή από την Εκλαμπρότητά σου. Κάμνεις σεμπάμπι είς αυτόν.
Εκλαμπρότατε, έως σήμερον έχουν έξι φορές εβγεί οι Τούρκοι, σκλαβώνοντας τον κόσμον και παίρνοντας και όλο το βγιό του και αντίσταση δεν ηύραν μπροστά καμίαν φοράν. Τώρα αυτό τους έκαμε και ήλθαν έτζι με καερέτι, προδοσιά ήταν, και εγώ δεν ήξευρω. Ωστόσο οι επαρχιώτες σήμερα ευχαριστήθησαν, οπού έπεσε ντουφέκι, εις τους Τούρκους απάνω.
Παρακαλώ την Εκλαμπρότη του να προστάξη τον κύριον Λουριώτη να δώση εκείνα τα άσπρα εις το κονάκι μου, να γενή οικονομία δια τροφήν το ογληγορώτερον.>>
Όλα αυτά τα αξιοπαρατήρητα Δημοτσέλια μηνύματα μαρτυρούν και εντυπωσιακά αντηχούν μια ακόμη αξιόλογη νίκη της εθνεγερσίας κι ωστόσο ανάφερτη και άγνωστη σχεδόν στην καθολική ιστορία μας.
Πραγματικά, μας εντυπωσιάζει η ανδρεία και το θάρρος τόσων λίγων παλικαριών, που επί μία ώρα κράτησαν τα Τούρκικα στίφη, τα οποία και αν ακόμη έγινε λαθεμένη καταμέτρηση ή υπολογισμός, σίγουρα ξεπερνούσαν τους πεντακόσιους και ίσως έφτανα και τους εξακόσιους. Ήταν εικοσιπενταπλάσιοι τουλάχιστον των Ελλήνων στην πρώτη φάση της μάχης και δεκαπλάσιοι στο θέατρο της φυγής. Σίγουρα δεν μας ξεγελά, ως θαυμαστές τούτης της μάχης, μόνον το ότι είκοσι κράτησαν τους υπερπεντακόσιους σ΄ απλοχωριά ή ότι οι πενηνταπέντε κυνήγησαν επί δίωρο τους δεκαπλάσιους και έχοντες ιππικό Τούρκους μέχρι τον κάμπο. Αντίθετα, είμαστε βέβαιοι ότι με τις 25 ή τις 55 λιονταροκαρδιές είχαν συμμαχήσει πιστά κάποιοι ιδιόμορφοι Καλαβρουζιώτικοι τόποι και μερικοί ντόπιοι ήρωες.
Μέσα στις Κλοκοβιώτικες ανηφοριές, στα γυμνά και άγνωρα κακοτόπια, μέσα στη βαθιά και κακόπετρη λαγκαδιά, στα δασωμένα κακοτράχαλα μονοπάτια τόσο οι άντρες του Δημοτσέλιου, όσο και οι ντόπιοι με τα ζαρκάδινα πόδια κατήγαγαν νίκη εφάμιλλη των άλλων μεγάλων της εθνεγερσίας.
Όλοι οι παλιοί Καλαβρουζιώτες μιλούσαν περήφανα για αυτή τη νίκη των Ελλήνων στο Πουρί της Παλιάς Καλαβρούζας. Δεν ήξεραν να σου πουν ονόματα αγωνιστών ή αριθμό νικητών. Ο ίδιος ο Δημοτσέλιος ξεχάστηκε. Οι πρόμαχοι θρυλούνται ως 5 ή μάλλον 7 έως 10. Οι παλαιότεροι μολογάνε ότι την ώρα του κυνηγητού, απάνω στο φευγιό κάποιου Τούρκου του έφυγε το τσαρούχι. Ήταν τόσο μεγάλο, που χώραγαν δυο πόδια ντόπιων μέσα. Αναρωτιέσαι μήπως το περιστατικό έχει καμιά σχέση με την παροιμιώδη φράση << του έβαλαν τα δύο πόδια μέσα σ΄ ένα παπούτσι;>>. Ακόμα, λένε ότι τα γυναικόπαιδα κρύφτηκαν μέσα στο ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, που ήταν καλυμμένο από δένδρα και κισσούς. Οι Τούρκοι κατά το κυνηγητό έφθασαν ως εκεί αλλά ξεγελάστηκαν μέσα στα δασωμένο τοπίο και πέρασαν την εκκλησία για κοτρόνα. Το μονοπάτι δεν προχωρούσε άλλο και έτσι υποχώρησαν. Η Αγία Κυριακή έκανε το θαύμα της και γλύτωσαν όλοι. Μετά την μεγαλειώδη νίκη των Ελλήνων, ήταν τόσο μεγάλη η λαχτάρα που πήραν πι Τούρκοι, που δεν ματαπάτησαν στην Καλαβρούζα.
Αυτά λέγαν οι ντόπιοι. Αλλά ας δούμε τι λένε κι οι τόποι, συνδυαστικά με τα γραμμένα του Δημοτσέλιου, ο οποίος χώρισε τους άνδρες του σε πέντε τμήματα ως εξής:
Το πρώτο προς Γαλατά οδηγούσε ο Νικολός Δραγαμεστινός, με άνδρες 25.
Το δεύτερο προς Κακή Σκάλα ο Ανδρέας Στούπας, με άνδρες 35.
Το τρίτο μέρος προς <<άλλο μέρος>> ο Νικολός Μπαμνιώτης, με άνδρες 34.
Το τέταρτο προς Αγραπιδοκάμπο ονομαστός Αξιωματικός, με άνδρες 20.
Το πέμπτο στην Καλαβρούζα, ο ίδιος, με άνδρες 15.
Όλοι αυτοί γίνονται 139. Το <<με>> μάλλον σημαίνει <<μαζί με>> και όχι <<υπό τον>>, οπότε πρέπει να συνυπολογισθεί ο Αρχηγός και οι τέσσερις αξιωματικοί του, οι επικεφαλής των τμημάτων. Πλήν και πάλι γίνονται 144 και λείπουν 6. Εφ΄ όσον είχαν συμπληρωθεί οι 150, οι 6 θα είχαν σταλεί σε άλλες αποστολές ή θα ήταν άρρωστος κανείς κλπ. Ο ονομαστός αξιωματικός του Αγραπιδοκάμπου δεν δημιουργεί θέμα, αφού δεν έλαβε μέρος στη μάχη. Αδυναμία συνιστά η ανωνυμία του τόπου, όπου είχε ορισθεί ο Νικόλαος Μπαμνιώτης. Είχαμε όμως και γι΄αυτό το <<άλλο μέρος>> το ενδεικτικό ότι <<ήταν αλάργα από ημάς έως μία ώρα>>, καθώς και τη λογική βεβαιότητα ότι θα είχε κι αυτός πιάσει πέρασμα.
Καταρχάς θεωρούμε απίθανο νά ΄χε ο Μπαμνιώτης σταθεί στο πέρασμα της λαγκαδιάς των βορειανατολικών λοφοβουνών της Ρίζας, το οποίο, όπως μας είπαν, βγαίνει διχαλιστά και στην Καλαβρούζα και στον Αγραπιδόκαμπο, δηλαδή σε δυο πιασμένα περάσματα. Απομένουν τα δυο περάσματα της απότομης και κακοπέραστης Παλιοβούνας. Το ένα όμως, το προς την ακροθαλασσιά της Κακής Σκάλας, το είχε πιασμένο ο Ανδρέας Στούπας. Άρα, σίγουρα πρόκειται για το πέρασμα από τη Ρίζα προς τη Νέα Καλαβρούζα. Θα μπορούσε νά ΄χε πιαστεί προς το κάτω μέρος. Αυτό όμως αποκλείεται, γιατί έτσι θα γίνονταν αντιληπτοί στην απέναντι πλαγιά οι Τούρκοι με το ιππικό τους, πριν φθάσουν στην Καλαβρούζα. Επομένως, ο Μπαμνιώτης με τους άνδρες του είχε σταθεί ψηλά, νοτιοανατολικά της Νέας Καλαβρούζας (εννοούμε τη σημερινή Άνω Καλαβρούζα σε σχέση με την ΠαλαιοΚαλαβρούζα), κάπου στο μέρος που αποκαλείται Απιδούλα, όπου και το σπίτι που κατοικούσε ο Ζέλιος. Αυτό ακριβώς το μέρος συνηγορεί και στην απόσταση της μιας ώρας από την Παλιά Καλαβρούζα, προς την οποία από την Απιδούλα έβγαινε απ΄ευθείας μονοπάτι, όπως με έχουν πληροφορήσει οι γεροντότεροι.
Εδώ μπορούμε να εκτιμήσουμε με πόση στρατηγικότητα προχωρούσε ο Δημοτσέλιος. Πρωτύτερα, του είχε συστήσει ο Μαυροκορδάτος να προφυλάξει με κάθε τρόπο τους κατοίκους και τα κτήματα τους από τις επιδρομές των εχθρών, οι οποίοι ή από προδοσία ή από αμέλεια του εκεί αρχηγού (βλέπε Ζαγκανάς) δεν έπαυσαν να του προξενούν έως τώρα συχνές και μεγάλες ζημιές. Ο ίδιος ο ήρωας ανέφερε στο υστερόγραφο και πιο συγκεκριμένα <<έως την σήμερον έχουν έξη φορές έβγει οι Τούρκοι σκλαβώνοντας τον κόσμον και παίρνοντας όλο το βγιό του και αντίσταση δεν ηύραν μπροστά καμίαν φοράν>>. Οι Τούρκοι των δύο φρουρίων, του Αντιρρίου και της Ναυπάκτου, του κατ΄εξοχήν Κάστρου, μπορούσαν να προβαίνουν στις ερημωτικές τους επιδρομές και από τη θάλασσα. Ο Δημοτσέλιος όμως και για να προφυλάξει τα χωριά και για να καταστήσει ακίνδυνη την προσέλευση στην Καλαβρούζα των εκπροσώπων των χωριών προς συνεννόηση και οργάνωση του αγώνα, εφαρμόζει άριστη στρατηγική τακτική. Καθώς προχωρεί πρς το <<σύνορο>>, χτενίζει τους τόπους από τη Χαλκίδα ή Βαράσοβα ή από το Γαλατά ως κείθε στον Αγραπιδόκαμπο και δημιουργεί έτσι ένα είδος βορειδυτικού κλοιού των φρουρίων των εχθρών, οι οποίοι, όπου και να κατευθυνθούν, θα βρεθούν προ των ελληνικών πυρών.
Ορθά ο ήρωας συμπεραίνει ότι ο αιφνιδιασμός των εχθρών οφειλόταν ή σε προδοσία ή σε μόνιμη αδράνεια του Ζαγκανά κατά τις 6 επιδρομές. Ασφαλώς, οι Τούρκοι γνώριζαν τον ερχομό του Τσέλιου στο Βενέτικο, ίσως και το στέκι του στην Καλαβρούζα με τους λίγους άνδρες του. Αποθρασυμένοι από τόσες ως τώρα ανεμπόδιστες επιδρομές τους και βασιζόμενοι στο πλήθος τους, αλλά, ασυνήθιστα πίστεψαν ότι με νυχτετρινό αιφνιδιασμό, ιππικό και ντουμπλέκια, θα τρόμαζαν τον ατρόμητο, ο οποίος όμως όχι μόνον δεν υποχώρησε κατά τον αιφνιδιασμό, όχι μόνον δεν αρκέστηκε να αμυνθεί, αλλά με ασυνήθιστη ετοιμότητα και αξιοθαύμαστο ηρωισμό, παίρνει τη σημαία και τραβάει ίσια κατά πάνω στους μπροστινούς Τούρκους, ενώ η τρομπέτα του αποκρίνεται στα ντουμπλέκια! Αυτό ήταν! Οι μέχρι τώρα τρομοκράτες τρομοκρατούνταν στην πρώτη εφόρμηση τους και στρέφουν τα νώτα, ενώ δημιουργείται συγχρόνως σύγχυση και πανικός στους επερχόμενους ακολούθως εχθρούς, οπότε αναγκάζονται και τα δυο μέρη να διεξάγουν πόλεμο μάλλον αμυντικό. Οι Έλληνες είχαν υπέρ τους την ιδιομορφία του τόπου, μα την ολιγαριθμιά τους, οι Τούρκοι, πλεονεκτούσαν τόσο σε άνδρες, όσο και σε πολεμικά μέσα. Όμως εξ αιτίας του τόπου και κυρίως του τρόμου που αιφνίδια πήραν από την παρατολμία του Δημοτσέλιου και τις άλλες κεραυνοβόλες αποκρουστικές κινήσεις του, μέχρις ότου έφθασαν και τ΄ άλλα από την Απιδούλα υπό τον Μπαμνιώτη ελληνικά παλληκάρια, οι επιδρομείς κυριολεκτικά πανικόβλητοι τό ΄βαλαν στο φευγιό.
Η μάχη της Καλαβρούζας, την οποία και σήμερα μνημονεύουν οι Καλαβρουζιώτες σα θρύλο, απέβη αποφασιστικής σημασίας επιτυχία για την αποστολή του Δημοτσέλιου στο Βενέτικο, επειδή, κατά την πρώτη σύγκρουση των αντιπάλων δυνάμεων, τα ελληνικά όπλα θριάμβεψαν. Ο εχθρός δεν ξανατόλμησε να κάνει εκείθε. Ο ίδιος ο νικητής διαισθάνεται το μέγεθος και τη σημασία της νίκης, με τόσο λίγους άνδρες μέσα σε τόση <<πεζούρα και καβαλαραίους και με ντουμπλέκια>>, και την αποδίδει κατά την πρώτη αναφορά του στη θεία βοήθεια, <<η θεία δύναμις εβοήθησε και έλαβον εκείνο οπού τους έπρεπε>>, ενώ συνακόλουθα ο ταπεινός Δήμος δικαιολογημένα παινεύεται: <<και άς ήμουν και με είκοσι. Εις τούτο σου είναι γνωστό στον οπού δεν εντροπιάζω εκεί όπου να είμαι>>, Και αληθινά, πουθενά και ποτέ δεν ντρόπιασε όπλα και θέσεις ο Δημοτσέλιος.
*****Σημείωση: Τα παραπάνω αντλήθηκαν από το βιβλίο του εξαίρετου εργάτη της ιστορίας Διονύση Μιτάκη << Ο στρατηγός ΔΗΜΟΤΣΕΛΙΟΣ>> Πάτρα 2003. Στο βιβλίο έχει αναφερθεί αναλυτικά για την αξιοθαύμαστη μάχη της Καλαβρούζας και την περιφανή νίκη των Ελλήνων από τη σελίδα 123 έως τη σελίδα 130. Αξίζει να αναφερθεί ότι για να έχει σφαιρική άποψη των γεγονότων, στις 4 Ιούνη του 1972 επισκέφθηκε πεζοπορών επί επτάωρο, την Καλαβρούζα και τα Καλαβρουζιώτικα κονάκια, ενώ συναντήθηκε και συζήτησε με όλους τους εκατόχρονους γέροντες, αντλώντας πλείστα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία. Ο Διονύσης Μιτάκης γεννήθηκε το 1923 στο Λεσίνι Ακαρνανίας (όπως ο ίδιος αναφέρει) και έζησε εκεί μέχρι τα 26 χρόνια του, διάγοντας ποιμεναγροτική ζωή. Έβγαλε τις δύο πρώτες τάξεις του Γυμνασίου το 1945-1946 <<κατ΄οίκον διδαχθείς>>, όπως λέει και το 1953 έλαβε από το Γυμνάσιο απολυτήριο, ενώ το 1959 έλαβε πτυχίο Φιλολογίας. Ειλικρινά, αισθανόμαστε ευγνώμονες που ένας τόσο σπουδαίος άνθρωπος ασχολήθηκε με την Καλαβρούζα και μας άφησε ανεκτίμητη κληρονομιά.
Λεξιλόγιο:
Άσπρα, άσπρο= το πιο μικρό σε αξία τούρκικο νόμισμα (1/3 του παρά), άρα άσπρα= χρήματα
βγιο ή βγιος= περιουσία
βιλαγέτι=διοικητική περιφέρεια τουρκ. vilayet
ζαγερές= τρόφιμα τουρκ.zahire
κισλάτες= καταυλισμοί, στρατώνες τουρκ. Kisla
μπαεράκι= σημαία τουρκ. bayrak
μπρίτερα= πρωτύτερα
ντουμπλέκι= πολεμικό τύμπανο τουρκ: tubelek
ρέμπελος= ακατάστατος βεν:rebelo
παντήρομεν- μπατήρω= ξεπέφτω, ξεμένω ιταλ.battere
πορνό= πουρνό, πρωί
σεμπάμπι= ευεγερσία, ελεημοσύνη
τουρμπέτα=τρομπέτα,σάλπιγγα
ΤΟΠΟΣ: Θέση Πουρί, Καλαβρούζα Αιτωλοακαρνανίας.
ΧΡΟΝΟΣ: 7/7/2021
